مسکن به عنوان یکی از مهم‌ترین نیازهای اساسی مردم، همواره در صدر اولویت‌های دولت‌ها و وزرای راه و شهرسازی قرار داشته است. در ایران، پروژه‌های بزرگ مسکن مانند مسکن مهر و نهضت ملی مسکن با هدف خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد جامعه آغاز شده‌اند. با این حال، این پروژه‌ها در طول سال‌های گذشته با چالش‌های متعددی روبرو شده‌اند. فرزانه صادق، وزیر جدید راه و شهرسازی، به تازگی وعده داده است که تکمیل واحدهای باقیمانده مسکن مهر و اجرای طرح نهضت ملی مسکن را به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی خود در دستور کار قرار دهد.
وعده‌های وزیر جدید راه و شهرسازی
وزیر جدید راه و شهرسازی در اظهارات اخیر خود بر اتمام پروژه‌های مسکن مهر و نهضت ملی مسکن تاکید کرده و این موضوع را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده است. فرزانه صادق اعلام کرده است که تکمیل این پروژه‌ها به ویژه برای دهک‌های پایین درآمدی، کارگران و اقشار ویژه، از اولویت‌های وزارت راه و شهرسازی خواهد بود. وی همچنین تصریح کرد که برنامه‌ریزی‌های لازم برای دیگر بخش‌های مسکن نیز در حال انجام است تا مسکن به بهترین نحو ممکن به دست مردم برسد.
این وعده‌ها در حالی مطرح می‌شود که بسیاری از مردم و کارشناسان همچنان نسبت به وضعیت کنونی مسکن در کشور نگران هستند. مشکلاتی مانند افزایش قیمت‌ها، نوسانات بازار مسکن و کندی در اجرای پروژه‌های دولتی، از جمله مسائلی است که نیازمند توجه ویژه‌ای از سوی دولت و وزارت راه و شهرسازی است.
انتقادها و نگرانی‌ها درباره نهضت ملی مسکن
در حالی که وزیر جدید راه و شهرسازی وعده‌های امیدوارکننده‌ای در خصوص تکمیل پروژه‌های مسکن داده است، برخی کارشناسان و فعالان حوزه ساخت و ساز، وضعیت کنونی طرح نهضت ملی مسکن را چندان مثبت ارزیابی نمی‌کنند. فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان، در گفتگو با خبرنگار اقتصادی تسنیم به انتقاد از وضعیت کنونی نهضت ملی مسکن پرداخته و از وجود رانت در این پروژه‌ها خبر داده است.
وی اعلام کرده است که پروژه‌های نهضت ملی مسکن تحت عنوان کارگزاری و از سوی برخی شرکت‌ها به صورت رانتی در بین سازندگان توزیع می‌شود. این وضعیت باعث شده تا اشخاصی که اهلیت آنها مشخص نیست، به عنوان کارگزار، توزیع کار در این پروژه‌ها را انجام دهند. پورحاجت تاکید کرده است که نهادهای نظارتی باید به سرعت و جدیت به این فرآیند عجیب ورود کرده و آن را مورد بررسی قرار دهند.
رانت و بی‌نظمی در توزیع پروژه‌های مسکن
یکی از مهم‌ترین انتقاداتی که دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان به طرح نهضت ملی مسکن وارد کرده است، وجود رانت و بی‌نظمی در توزیع پروژه‌هاست. وی در اظهارات خود به نمونه‌ای از این مشکلات اشاره کرده و گفته است که فردی به او پیام داده که در شهر دزفول می‌تواند ۴۰۰ تا ۴۰۰۰ واحد نهضت ملی مسکن را بدون بروکراسی‌های معمول واگذار کند. این مسئله نشان‌دهنده وجود دلالی و نبود شفافیت در توزیع پروژه‌های نهضت ملی مسکن است.
پورحاجت با طرح این سوال که بر اساس چه متر و معیاری واحدهای نهضت ملی مسکن به فرد یا شرکتی واگذار شده است، تاکید کرده است که شرکت‌های کارگزار بابت واگذاری هر واحد مسکن یک میلیون تومان دریافت می‌کنند. وی از وزیر راه و شهرسازی خواسته است که به سرعت به این موضوع رسیدگی کرده و با شفاف‌سازی در این فرآیند، جلوی رانت و دلالی را بگیرد.
اهمیت نظارت و شفافیت در اجرای پروژه‌های مسکن
با توجه به انتقادات مطرح شده و چالش‌هایی که طرح‌های بزرگ مسکن در کشور با آن مواجه هستند، اهمیت نظارت و شفافیت در اجرای این پروژه‌ها بیش از پیش مشخص می‌شود. عدم نظارت کافی و وجود رانت در توزیع پروژه‌های مسکن می‌تواند به نارضایتی عمومی و کاهش اعتماد مردم به دولت منجر شود. از این رو، وزارت راه و شهرسازی باید با جدیت بیشتری به این موضوع ورود کرده و با تقویت نظارت‌ها و شفاف‌سازی در فرآیند توزیع پروژه‌ها، اعتماد عمومی را به دست آورد.
نتیجه‌گیری
پروژه‌های بزرگ مسکن مانند مسکن مهر و نهضت ملی مسکن، با هدف خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد جامعه و بهبود وضعیت مسکن در کشور آغاز شده‌اند. با این حال، مشکلاتی مانند کندی در اجرای پروژه‌ها، رانت و بی‌نظمی در توزیع واحدها و عدم نظارت کافی، باعث شده است که این پروژه‌ها با چالش‌های جدی روبرو شوند. در چنین شرایطی، انتظار می‌رود که وزیر جدید راه و شهرسازی با توجه به وعده‌های خود، به سرعت اقداماتی برای بهبود وضعیت این پروژه‌ها انجام دهد و با شفاف‌سازی و تقویت نظارت‌ها، اعتماد عمومی را به دست آورد.
همچنین، همکاری نزدیک‌تر با نهادهای نظارتی و اجرایی، می‌تواند به کاهش مشکلات و افزایش کارایی در اجرای این پروژه‌ها کمک کند. در نهایت، موفقیت در اجرای پروژه‌های بزرگ مسکن، نیازمند تعامل و همکاری گسترده بین دولت، بخش خصوصی و مردم است تا بتوان به هدف نهایی که خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد است، دست یافت.
