چرا بورس به اخبار مثبت واکنش نشان نمی‌دهد؟ حمایت همتی از بورس

در سال‌های اخیر، بازار سرمایه ایران فراز و نشیب‌های بسیاری را تجربه کرده است. اوج این نوسانات در سال ۱۳۹۹ بود که بورس تهران توانست به قله‌های جدیدی دست یابد. این رشد شدید در قیمت‌ها موجب شد تا توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران به این بازار جلب شود. اما پس از آن، روند نزولی بازار آغاز شد و همچنان ادامه دارد. این روند کاهشی بازار سرمایه در طول چهار سال گذشته، سوالات زیادی را در ذهن فعالان این بازار ایجاد کرده است: چرا بورس در مقابل اخبار منفی به سرعت واکنش نشان می‌دهد، اما نسبت به اخبار مثبت بی‌تفاوت است؟

یکی از نمونه‌های این وضعیت، بی‌توجهی بازار به اخبار مثبت نظیر تجدید ارزیابی شرکت‌های خودرویی و کاهش نرخ اوراق اخزا بوده است. حتی بازگشت به فرمول قبلی نرخ خوراک پتروشیمی‌ها که می‌توانست سودآوری قابل توجهی را برای شرکت‌ها به همراه داشته باشد، نتوانست انگیزه لازم را برای رشد بورس فراهم کند. به نظر می‌رسد که مشکلات عمیق‌تری در این بازار وجود دارد که اعتماد سرمایه‌گذاران را تضعیف کرده است.

حاشیه سود شرکت‌ها نصف شده است! متغیری کلیدی در تحلیل بازار سرمایه

یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند علت اصلی این کاهش را توضیح دهد، کاهش حاشیه سود شرکت‌های بورسی است. وزیر اقتصاد دولت چهاردهم در مصاحبه‌ای تلویزیونی به این موضوع اشاره کرد و اظهار داشت که سود شرکت‌های بورسی تقریباً به نصف کاهش یافته است. او همچنین خاطرنشان کرد که این کاهش سود نتیجه تصمیمات دولت در سال‌های گذشته بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از زمستان ۱۳۹۹ تا کنون، سود خالص بنگاه‌های تولیدی از ۲۸ درصد به ۱۳ درصد کاهش یافته است. این کاهش چشمگیر در سودآوری شرکت‌ها، اعتماد سرمایه‌گذاران را نسبت به بازدهی بازار سرمایه تضعیف کرده و باعث شده که بازار در برابر اخبار مثبت واکنش نشان ندهد.

دکتر عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد جدید، با درک مشکلات فعالان بازار، تلاش دارد تا با اعمال سیاست‌های جدید، اعتماد از دست رفته را به بازار بازگرداند. او در سخنان خود تاکید کرد که بازگشت اعتماد به بازار سرمایه یکی از اولویت‌های اصلی اوست و تصمیمات دولت می‌تواند نقش بسزایی در بهبود وضعیت فعلی بازار داشته باشد.

تأثیر بحران ناترازی انرژی بر سودآوری شرکت‌ها

علاوه بر مشکلات ناشی از تصمیمات دولتی، بحران ناترازی انرژی نیز تأثیر مهمی بر کاهش سودآوری شرکت‌های بورسی داشته است. در تابستان ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، قطعی گاز موجب شد تا بسیاری از شرکت‌ها نتوانند تولیدات خود را به طور کامل انجام دهند، که در نتیجه حاشیه سود آن‌ها کاهش یافت. شرکت‌ها مجبور بودند تا تولیدات ماه‌های گذشته را با قیمتی بالاتر به فروش برسانند تا بتوانند بخشی از هزینه‌های ثابت خود را جبران کنند. با این حال، بحران انرژی تاثیر منفی زیادی بر عملکرد مالی شرکت‌ها گذاشته و این موضوع به یکی از عوامل کلیدی کاهش سودآوری در بازار تبدیل شده است.

راه‌حل‌های پیشنهادی بازگرداندن اعتماد به بازار سرمایه

با توجه به این مشکلات، به نظر می‌رسد که وزیر اقتصاد جدید درک درستی از چالش‌های بازار سرمایه دارد. او به ریشه‌ای‌ترین مشکلات بازار اشاره کرده و بر لزوم اصلاح تصمیمات دولتی که به کاهش سودآوری شرکت‌ها منجر شده، تاکید کرده است. همچنین او بر اهمیت شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها و ضرورت کاهش مداخلات غیرضروری دولت در بازار تاکید دارد.

یکی از راه‌حل‌های پیشنهادی وزیر اقتصاد برای بهبود وضعیت بازار سرمایه، بازنگری در سیاست‌های قیمت‌گذاری کالاها و جلوگیری از سرکوب درآمد ارزی شرکت‌هاست. این اقدام می‌تواند به افزایش سودآوری شرکت‌ها و بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار منجر شود. همچنین وزیر اقتصاد بر لزوم همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها برای بهبود عملکرد شرکت‌ها و کاهش وابستگی به انرژی‌های فسیلی تاکید کرده است.